Motivasyonun Kıvılcımı, Kararlılığın Gücü: Öğretim Tasarımında Merak Uyandırma ve Kararlılık (İrade) Sağlama Yöntemleri

Yapılan bir araştırmaya göre, belirlenen hedefleri tutturanların oranı iki yıllık bir zaman diliminde sadece yüzde 19’da kalıyor (HBR, 2024).

O zaman bizi başarıya ulaştıran şey motivasyon mu, yoksa bizi o yolda tutan kararlılığımız mı?

Öğretim tasarımında, motivasyon, merak ile ortaya çıkar. Merak, cevaplanmamış bir soru ya da çözülmemiş bir problemdir. Tasarım süreci başlı başına bu merakı gidermek üzerine yapılandırılır. Ve sırasıyla en temel motivasyon ihtiyaçlarımız olan; başarı-beceri kazanımı, kendi başına yapabilir olmak ve anlam bulmak üzerine tasarım süreci işler.

Peki ya sonrası?

Kararlılık (irade) bir hedefe (göreve) yönelen (motive olan) birinin eylemlerini sürdürmesidir. İrade ya da kararlılık ile ilgili yapılan birçok araştırmada, otokontrol stratejileri olmadığında öğrenme sonrası motivasyonun düştüğü ve kararlılığın devam etmediği görülmektedir (Keller and Deimann, 2024). Durumsal liderlik modelinde de motivasyon, istek ve özgüvene sahip olma ile açıklanır. Ancak bu yeterli değildir. Bireyin bir hedefe ulaşmak için isteğinin ötesinde, kararlılık gösterebilmesi de önemli bir faktördür.

Öğrenmenin gerçek amacının işte yapabilme olduğu düşünüldüğünde, motivasyon ile birlikte kararlığının da sağlanması için yapılabilecekler aşağıdaki gibi özetlenebilir.

🙾 Her şeyden önce, çalışanın gerçek ihtiyacına yönelik bir ihtiyaç üzerinden merakın sağlanması

🙾 Eğitimde, katılımcının nasıl yapılacağını net olarak anlaması,

🙾 Eğitim sonunda katılımcının mutlaka yapabilir hale gelmesi,

🙾 Eğitim sonrasında;

• Hedef Belirleme

• Hedefe giden yolda kontrol noktaları belirleme

• Günlük-haftalık ilerleme- geri bildirim takibi yapma

• Otonomi sağlama

• Dikkat dağıtıcıların engelleme

• Alışkanlık tasarımı

Görüldüğü üzere, eğitim tasarımı, sadece bir öğretim materyalinin öğretilmesi değil, aynı zamanda organizasyonun da bu sürece sağlayacağı katkıları tasarım sürecine dahil etmektir.

Bu yönde yapılacak bir gelişim aktivitesinin en temel özelliği ise gerçek hayat ile bağı bulunan, çalışanın performansı ile ilişkilendirilmiş bir tasarım sürecidir. “Öğrenme Deneyimi” ancak bu yaklaşımla ortaya çıkmaktadır.

Kaynakça:

1. https://hbrturkiye.com/dergi/neden-ulasilmaz-hedefler-belirliyoruz

2. Keller, John M. and Deimann, Markus. Trends and Issues in Instructional Design and Technology. 2024